Danh mục dự án
Hút thuốc gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe nhưng đó không phải là thói quen “bòn rút” tuổi thọ nhanh nhất.
Tiến sĩ Hong Yongxiang (Đài Loan, Trung Quốc) đã tóm tắt 5 thói quen chính làm giảm tuổi thọ dựa trên các tài liệu nghiên cứu khác nhau từ nhiều quốc gia trong nhiều năm và xếp hạng chúng. Ông nhắc nhở, nếu muốn sống thọ, sống khỏe thì việc tránh xa chúng là vô cùng quan trọng.
Không kiểm soát cân nặng
Nếu đang có thói quen không quan tâm tới kiểm soát cân nặng thì nên sớm thay đổi. Bởi vì các nghiên cứu đều chỉ ra rằng mức độ thừa cân, béo phì có tỷ lệ thuận với nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân. Béo phì trong 5 năm làm nguy cơ tử vong tăng gấp đôi và đối với những người béo phì trong 15 năm, nguy cơ tử vong cao gấp 3 lần so với người bình thường.
Tốt nhất là giữ chỉ số khối cơ thể BMI ở mức trung bình. Theo Hiệp hội đái đường các nước châu Á (IDI & WPRO), chỉ số BMI của người châu Á dưới 18.5 là nhẹ cân, từ 18.50 – 22.9 kg/m2 là cân nặng bình thường, BMI từ 23 – 24.9 là thừa cân và trên 25 là béo phì. Còn chỉ số BMI theo phân loại quốc tế (WHO) thì BMI dưới 18.5 là nhẹ cân, 18.5 – 24.9 là bình thường, 25 – 29.9 là thừa cân và từ 30 trở lên là béo phì.
Hút thuốc, hít phải khói thuốc
Theo các nghiên cứu, hút một điếu thuốc mỗi ngày sẽ rút ngắn tuổi thọ của bạn tới 13,8 phút. Nếu bạn hút một gói (20 điếu thuốc) mỗi ngày, tuổi thọ của bạn sẽ bị rút ngắn đi 10 năm. Theo khảo sát, tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn từ 5 – 8 năm so với người không hút thuốc. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 – 80%, chủ yếu do ung thư (ung thư phổi), phổi tắc nghẽn mãn tính, tim mạch…Mức độ nguy cơ gia tăng tùy thuộc vào độ tuổi bạn bắt đầu hút thuốc, tức là hút thuốc càng sớm thì nguy cơ càng cao.
Ngoài ra, hút thuốc không chỉ gây hại cho tính mạng người hút mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh. Những người tiếp xúc với khói thuốc thụ động hơn 10 giờ/tuần có nguy cơ tử vong do tắc nghẽn phổi cao gấp 1,42 lần so với bình thường.
Ngồi lâu một chỗ
Nghiên cứu của Đại học Sydney ở Úc cho thấy, những người ngồi từ 8 – 11 tiếng có nguy cơ tử vong cao hơn 15% so với những người ngồi ít hơn 4 tiếng mỗi ngày. Những người ngồi hơn 11 giờ có nguy cơ tử vong tăng 40% so với bình thường. Nghiên cứu cũng đề cập rằng việc ngồi trên sofa xem TV liên tục sẽ rút ngắn tuổi thọ trung bình 22 phút mỗi giờ.
Bởi nếu chỉ ngồi 30 phút, tốc độ lưu thông máu trong cơ thể sẽ giảm 70%. Điều đó có nghĩa là máu sẽ đặc hơn, khiến mạch máu dễ bị tắc nghẽn, gây cao huyết áp và xơ cứng động mạch, đồng thời làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực, đột quỵ. Ngoài ra, ngồi trong thời gian dài còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường lên 2,5 lần và nguy cơ mắc bệnh ung thư lên 21%.
Tiến sĩ Hong cũng lưu ý, tác hại của việc ngồi lâu không thể bù đắp bằng thói quen tập thể dục. Nói cách khác, những người thường xuyên ngồi trong thời gian dài, dù duy trì thói quen tập thể dục hơn 150 phút mỗi tuần vẫn có nguy cơ mắc các bệnh trên.
Chịu đựng mọi thứ một mình, hay cô đơn
Nhiều người sẽ ngạc nhiên khi sự cô đơn cũng nằm trong danh sách những yếu tố khiến tuổi thọ rút ngắn nhanh nhất. Bởi việc một mình trải qua mọi việc, không được bầu bạn hay chia sẻ kịp thời sẽ khiến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của bạn bị ảnh hưởng tiêu cực.
Một số nghiên cứu cho thấy sự cô đơn có thể làm tăng nguy cơ tử vong của một người lên 26%. Ngoài ra, tỷ lệ tử vong tăng do cô đơn chủ yếu liên quan đến 4 nguyên nhân: thói quen sống không lành mạnh, nguồn lực xã hội, áp lực tâm lý và sự giám sát của xã hội.
Tạp chí của Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ năm 2021 cũng báo cáo kết quả nghiên cứu cho thấy người thường cố gắng chịu đựng cảm giác cô đơn có tuổi thọ ngắn hơn bình thường từ 3 – 5 năm. Họ cũng có nguy cơ lão hóa tim mạch, não bộ, nguy cơ đột quỵ cao hơn. Quan trọng là cảm giác này xuất hiện ngay cả khi bạn ở cùng gia đình, bạn bè.
Thức khuya, thiếu ngủ
Thói quen thức khuya không chỉ là thói quen xấu mà nó còn là yếu tố có thể gây ra nguy cơ tử vong cao. Tiến sĩ Hong cho biết, tổng hợp từ các nghiên cứu cho thấy, những người thức khuya có tỷ lệ tử vong sớm cao hơn khoảng 10% so với những người ngủ đủ giấc và chất lượng. Các nghiên cứu tương tự cũng cho thấy người ngủ ít có tỷ lệ tử vong cao hơn, ví dụ những người ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi ngày có nguy cơ tử vong cao hơn khoảng 12%.
Tuy nhiên, không phải ngủ càng nhiều càng tốt, thậm chí ngủ nhiều còn làm tăng nguy cơ bệnh tật và đoản thọ. Tốt nhất nên ngủ ít nhất 6 tiếng và không ngủ quá 9 tiếng mỗi ngày để khỏe mạnh và sống lâu. Điều quan trọng là phải đảm bảo ngủ đủ 80% vào ban đêm và đi ngủ trước 23h hàng ngày, tốt nhất nên ngủ vào khoảng 21 – 22 giờ.
