Danh mục dự án
Tâm lý phụ nữ sau sinh thường bị ảnh hưởng bởi những tác động từ cả bên trong cơ thể lẫn môi trường bên ngoài, dễ gây nên chứng trầm cảm sau sinh. Nếu không được phát hiện kịp thời và can thiệp điều trị tâm lý đúng cách, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, thậm chí là tính mạng của mẹ và con. Hiện nay, chưa có kết luận về nguyên nhân chính nào có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh, tuy nhiên có thể kể đến những nguyên nhân phổ biến dưới đây.
Thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể
Nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể sẽ giảm mạnh đột ngột trong những giờ đầu sau khi phụ nữ sinh con. Sự thay đổi nồng độ hormone đột ngột này có thể dẫn đến trạng thái trầm cảm. Trước mỗi kỳ kinh nguyệt hoặc đứng trước một vấn đề khiến ta căng thẳng, nồng độ hormone cũng thay đổi tương tự như vậy dẫn đến tâm trạng thay đổi, tuy nhiên ở trầm cảm sau sinh thì với mức độ nặng hơn.
Có bệnh sử bị trầm cảm
Người có bệnh sử bị trầm cảm trước đó thường có nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh cao hơn người bình thường. Theo nghiên cứu, người từng bị bệnh trầm cảm sau sinh sẽ có nguy cơ lập lại 50% khi sinh bé tiếp theo, người từng trầm cảm ngoài thai kỳ sẽ có nguy cơ 25%. Đối với những người đã ngưng dùng thuốc chống trầm cảm trong lúc có bầu, 68% sẽ rơi vào trạng thái trầm cảm, nếu họ tiếp tục dùng thuốc nguy cơ bị trầm cảm sẽ giảm xuống còn 25%.
Bên cạnh việc có bệnh sử bị trầm cảm thì những trường hợp sau đây cũng có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh cao hơn người thường:
- Người mang thai và sinh con khi còn dưới 18 tuổi
- Người phải trải qua những sự kiện gây căng thẳng trước đó như bệnh tật, hiếm muộn, thất nghiệp…
- Người trong quá trình mang thai và sinh con thiếu đi sự giúp đỡ, đồng cảm chia sẻ của người thân, đặc biệt là chồng
- Người có mâu thuẫn với nhà chồng (đặc biệt là với chồng, mẹ chồng)
- Người có thai kỳ không mong muốn
- Người trong quá trình mang thai gặp những biến chứng thai kỳ như thai chết lưu, sảy thai.
- Người con so thường dễ bị trầm cảm hơn tuy nhiên vẫn có thể xảy ra ở người con rạ.
Yếu tố cảm xúc
Dù là mang thai có kế hoạch hay nằm ngoài kế hoạch thì nó vẫn ít nhiều ảnh hưởng tới cảm xúc của người mẹ. Họ cần có một khoảng thời gian để dần thích nghi với việc mình có em bé. Họ sẽ dễ căng thẳng, nặng hơn là trầm cảm khi con nhỏ có vấn đề về sức khỏe phải điều trị kéo dài, con quấy khóc suốt ngày… Điều đó làm cho người mẹ dễ trải qua những cảm xúc như buồn, giận, có lỗi… từ đó dần thiếu tự tin và áp lực hơn.
Mệt mỏi
Sinh con khiến nhiều phụ nữ ở trong trạng thái rất mệt mỏi và cần một thời gian để hồi phục sức khỏe thể chất cũng như tinh thần. Đối với những phụ nữ sinh mổ thì thời gian hồi phục này thường kéo dài hơn. Tình trạng mệt mỏi kéo dài cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến trầm cảm nếu không được quan tâm, chăm sóc kịp thời và đúng cách.
Yếu tố đời sống
Không chỉ nhưng tác động sinh – hóa từ bên trong cơ thể, những tác động từ môi trường bên ngoài như khó khăn tài chính, mâu thuẫn với người thân, thiếu đi sự giúp đỡ của người thân (đặc biệt là người chồng), thay đổi nơi ở hay một số sự kiện căng thẳng khác (người thân qua đời, mắc bệnh nghiêm trọng…) cũng khiến người phụ nữ trở nên áp lực, mệt mỏi hơn, có những cảm xúc tiêu cực và dễ mắc chứng trầm cảm sau sinh.
Một số cách giúp phụ nữ vượt qua trầm cảm sau sinh
- Tham vấn tâm lý (Trò chuyện cùng bác sĩ tâm lý, nhân viên công tác xã hội để giảm những căng thẳng tâm lý và các cảm xúc tiêu cực khác)
- Điều trị bằng thuốc (Thăm khám và lắng nghe tư vấn từ bác sĩ để sử dụng đúng thuốc, đúng cách)
- Hỗ trợ từ người thân (Bạn bè và gia đình cần động viên, hỗ trợ người bị trầm cảm sau sinh, trở thành người lắng nghe và luôn đồng hành cùng họ)
- Tin tưởng và kiên nhẫn vào khả năng cải thiện chứng trầm cảm của bản thân
Trầm cảm sau sinh có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào đó trong năm đầu sau sinh, thường mang theo những trạng thái cảm xúc tiêu cực như: buồn, mệt mỏi, bất lực, thờ ơ, tuyệt vọng… khiến người mẹ đánh mất chức năng xã hội của chính mình. Trong những trường hợp trầm cảm sau sinh nặng, họ có thể tìm đến cái chết hoặc làm hại đứa con của mình. Hiểu được những nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sẽ giúp bạn và người thân kịp thời phòng ngừa – chữa trị căn bệnh này và tránh được những hậu quả đáng tiếc.
